Τι είναι οι κορονοϊοί?
Ανήκουν σε μια μεγάλη οικογένεια ιών που αναγνωρίστηκαν στα μέσα της δεκαετίας του ΄60. Στην οικογένεια αυτή ανήκουν ο ιός SARS, ο ιός MeRS καθώς και ο ιός SARS–COV2 που έχει προκαλέσει την πρόσφατη πανδημία (COVID-19) και ανιχνεύτηκε για πρώτη φορά στην Κίνα τον Δεκέμβριο του 2019. Ακόμη δεν έχει γίνει γνωστό με ποιο τρόπο πέρασε ο ιός αυτός από τα ζώα (νυχτερίδες, μορμότες και άγρια ζώα) στον άνθρωπο. Τέσσερις είναι οι ορότυποι των κορονοϊών που προσβάλλουν τους ανθρώπους, όμως οι ιοί αυτοί έχουν την ικανότητα να μεταλλάσσονται γρήγορα και να δημιουργούν νέους, κορονοϊούς που μεταδίδονται από τα ζώα στον άνθρωπο. Μπορούν να προσβάλλουν ποικιλία ζώων όπως ζώα συντροφιάς, νυχτερίδες και πουλιά.
Μετάδοση
Ο ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο κατά τη διάρκεια της αναπνοής όταν ο φορέας του ιού βήχει, φτερνίζεται ή μέσω σταγονιδίων από το στόμα ή τη μύτη. Επίσης ο ιός έχει ανιχνευτεί στο αίμα , στα κόπρανα και στα ούρα.
Επώαση
Ο χρόνος που μεσολαβεί από την επαφή του ατόμου με τον ιό μέχρι την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων λέγεται χρόνος επώασης και για τον συγκεκριμένο ιό είναι από 2-14 ημέρες. Επίσης οι κορονοιοί εμφανίζουν εποχική κατανομή από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Μάϊο στο Βόρειο Ημισφαίριο.
Κλινικά συμπτώματα κοροϊού σε παιδιά
Στους ανθρώπους οι κορονοϊοί μπορεί να προκαλέσουν αναπνευστικά και γαστρεντερικά συμπτώματα που κυμαίνονται σε βαρύτητα από ένα απλό κρυολόγημα μέχρι σοβαρότερη νόσο όπως βρογχίτιδα, πνευμονία, σοβαρή οξεία αναπνευστική δυσχέρεια, θρόμβωση, πολυοργανική ανεπάρκεια και θάνατο. Επίσης μπορούν να προκαλέσουν έξαρση σε ασθενείς που πάσχουν από κυστική ίνωση ή άσθμα. Στα παιδιά οι κορονοιοί προκαλούν συμπτώματα όπως πυρετό, βήχα, ρινίτιδα, ωτίτιδα, ρινική συμφόρηση, φαρυγγίτιδα ,λαρυγγίτιδα, πονοκέφαλο, αλλά και βρογχιολίτιδα, βρογχίτιδα, συρριγμό, πνευμονία και σε περισσότερο από 57% των περιπτώσεων γαστρεντερικά συμπτώματα τα οποία είναι πιο συχνά στα παιδιά από ότι στους ενηλίκους, ενώ έχει αναφερθεί και η ύπαρξη δερματικών εξανθημάτων (κνιδωτικό, φυσσαλιδώδες, κηλιδοβλατιδώδες), επιπεφυκίτιδας , εξάρσεων του άσθματος και πυρετικών σπασμών. Συσχέτιση μεταξύ της λοίμωξης από κορονοϊό και της νόσου Kawasaki δεν έχει τεκμηριωθεί. Οι κορονοϊοί που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα (common circulating HCOVs) απομονώνονται από το 4%- 6% των παιδιών που νοσηλεύονται για οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού. Τα παιδιά ηλικίας < 3 ετών καθώς και αυτά με καρδιακή νόσο προσβάλλονται περισσότερο. Αναμολύνσεις αργότερα στη ζωή του ατόμου είναι συχνές παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα άτομα αναπτύσσουν αντισώματα μετά από νόσηση τους κατά την παιδική τους ηλικία. Αν τα παιδιά μολύνονται όσο συχνά και οι ενήλικες δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα πλήρως. Υπάρχουν μελέτες που αναφέρουν πως τα παιδιά έχουν τις ίδιες πιθανότητες να νοσήσουν όπως και οι ενήλικες αλλά όταν μολυνθούν είναι συχνά ασυμπτωματικά ή εμφανίζουν λιγότερο σοβαρή νόσο· και μελέτες που αναφέρουν πως τα παιδιά έχουν λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν σε σχέση με τους ενήλικες. Επίσης η ικανότητα των παιδιών να μεταδίδουν τον ιό παραμένει αδιευκρίνιστη. Ο SARS– Cov 2 απεκκρίνεται από τα παιδιά που είναι ασυμπτωματικά, από παιδιά που νόσησαν μετά την αποδρομή των συμπτωμάτων και από τα κόπρανα για περισσότερες από 4 εβδομάδες.
Διάγνωση κορονοϊού σε παιδιά
Η διάγνωση της νόσου επιτυγχάνεται με τις εξής εξετάσεις :
Α) Μοριακά διαγνωστικά τεστ (RT –PCR)
Β) Ανίχνευση αντιγόνου
Γ) Ανίχνευση αντισωμάτων (IgA, IgM, IG)
Συχνές Ερωτήσεις για Κορονοϊό και Παιδιά
Σε περίπτωση που το παιδί μου εμφανίσει πυρετό ή κάποια άλλα συμπτώματα τι κάνω?
Ψυχραιμία ! ! !Επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας.
Γενικά αν το παιδί έχει ήπια συμπτώματα και βεβαίως δεν ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου, παραμένει στο σπίτι. Η επικοινωνία με τον γιατρό πρέπει να είναι καθημερινή έτσι ώστε να γνωρίζει συνέχεια την τρέχουσα κατάσταση του παιδιού και να είναι ενήμερος, αν παρουσιαστούν σοβαρότερα συμπτώματα (υψηλός πυρετός, βήχας, κοντόβηχας , σημεία δύσπνοιας ). Θα ήθελα να τονίσω για ακόμη μια φορά πως παιδιά που έχουν κάποια από τα συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού πρέπει ΑΥΣΤΗΡΑ να παραμένουν στο σπίτι, μακριά από άτομα τρίτης ηλικίας ή άτομα που έχουν άλλα σοβαρά νοσήματα. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις που χρήζουν νοσοκομειακής θεραπείας εφαρμόζεται υποστηρικτική θεραπεία με ικανοποιητική λήψη υγρών και θερμίδων, χορήγηση οξυγόνου αν χρειάζεται και φαρμακοθεραπεία. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία εγκεκριμένη ειδική θεραπεία για παιδιά που νοσηλεύονται με νόσο covid– 19. Όταν απαιτείται φαρμακευτική θεραπεία, αυτή χορηγείται υπό την καθοδήγηση λοιμωξιολόγου.
Γιατί τα παιδιά εμφανίζουν ηπιότερη νόσο μετά τη μόλυνσή τους με το νέο κορονοϊό SARS–Cov2 ?
Είναι γνωστό πως τα παιδιά εμφανίζουν σε πολύ μικρότερο ποσοστό άλλα υποκείμενα νοσήματα και έτσι η υγεία τους δεν είναι επιβαρημένη. Επιπροσθέτως στην παιδική ηλικία η λειτουργία της φυσικής ανοσίας (innate immunity) είναι καλύτερη και οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις ηπιότερες σε σχέση με τους ενήλικες. Από τις έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα γνωρίζουμε πως η είσοδος του ιού στον οργανισμό μας γίνεται μέσω υποδοχέων (ACE2) που ανευρίσκονται στο αναπνευστικό επιθήλιο και φυσικά και στο επιθήλιο του ρινικού βλεννογόνου ( δηλαδή του εσωτερικού της μύτης) που είναι και η πρώτη ¨πύλη¨ εισόδου του ιού στον οργανισμό μας. Στα παιδιά παράγονται σημαντικά μικρότερες ποσότητες αυτού του υποδοχέα τον οποίο χρησιμοποιεί ο ιός για να εισβάλει στον ανθρώπινο οργανισμό. Όσο αυξάνεται η ηλικία ο οργανισμός παράγει μεγαλύτερες ποσότητες αυτού του υποδοχέα και συνεπώς και ο ιός βρίσκει περισσότερες ¨πόρτες ¨ εισόδου στον οργανισμό μας.
Πότε πρέπει να γίνεται μοριακός έλεγχος για covid-19 σε παιδιά <16 ετών?
1) Σε παιδιά με σοβαρή οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού που χρειάζονται νοσηλεία.
2) σε παιδιά που φιλοξενούνται σε κλειστές δομές και εκδηλώνουν πυρετό και βήχα ή δύσπνοια.
Και 3) σε παιδιά με σοβαρή χρόνια υποκείμενη νόσο (πχ χρόνια πνευμονοπάθεια, χρόνιο καρδιαγγειακό νόσημα, Σακχαρώδη Διαβήτη , σοβαρή ανοσοκαταστολή που εκδηλώνουν πυρετό και βήχα ή δύσπνοια.
Οι έγκυες γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από το SARS– Cov. 2 ?
Υπάρχουν ακόμα πολλά μη αποσαφηνισμένα στοιχεία για τη λοίμωξη από τον νέο αυτό ιό και οι γνώσεις μας εξελίσσονται ταχέως. Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα δεν διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από τον ιό. Ωστόσο αν νοσήσουν , η νόσος είναι σοβαρότερη (όπως συμβαίνει και με την γρίπη).
Η προσβολή της εγκύου από το νέο κορονοϊό ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο αποβολής ή πρόωρου τοκετού ?
Από τις γνώσεις μας από το 2002 με την επιδημία από τον ιό SARS, μόνο οι έγκυες που νοσούσαν σοβαρά είχαν ελαφρώς μεγαλύτερο κίνδυνο αποβολής. Γενικά οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης , έχουν συσχετιστεί με τη γέννηση νεογνών με χαμηλό βάρος καθώς και με πρόωρο τοκετό. Ακόμη, αν στην αρχή της εγκυμοσύνης , η έγκυος εμφανίσει υψηλό πυρετό ενέχει τον κίνδυνο να αυξηθούν στο έμβρυο ορισμένες γενετικές ανωμαλίες. Αναφορικά με τον νέο κορονοϊό δεν γνωρίζουμε αν μπορεί να προκαλέσει ανωμαλίες , ιδιαίτερα στο 1ο κ 2ο τρίμηνο της κύησης.
Μια έγκυος που νοσεί από SARS– Cov. 2 μπορεί να μεταδώσει τον ιό στο έμβρυο ?
Μέχρι σήμερα γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει μετάδοση από την μητέρα στο έμβρυο. Ωστόσο είχαν αναφερθεί περιπτώσεις , ότι ο ιός μπορεί να μεταφερθεί από την έγκυο στο έμβρυο μέσω του πλακούντα (σπάνια)
Αν μια έγκυος νοσήσει πρέπει να γεννήσει με καισαρική?
Όχι αυτό δεν ισχύει. Δεν θεωρείται ασφαλέστερη η καισαρική τομή από τον φυσιολογικό τοκετό. Σε μητέρα που έχει επιβεβαιωθεί λοίμωξη με τον SARS– Cov. 2 το νεογνό απομακρύνεται από αυτή, κάτι βέβαια που δεν είναι ευχάριστο. Αυτό μέχρι 72 ώρες μετά την ύφεση του πυρετού στην μητέρα. Η μητέρα πρέπει να φορά μετά μάσκα και να πλένει σχολαστικά τα χέρια της πριν τη σίτιση του νεογνού.
Επιτρέπεται ο θηλασμός , αν η μητέρα έχει λοίμωξη από SARS– Cov. 2 ?
Από τις μέχρι σήμερα μελέτες δεν έχει αναφερθεί ο ιός στο μητρικό γάλα και έτσι δεν απαγορεύεται ο μητρικός θηλασμός. Ωστόσο πρέπει να λαμβάνονται προσεκτικά τα μέτρα υγιεινής όπως μάσκα και καλό πλύσιμο των χεριών. Οι μητέρες θα πρέπει να διευκολύνονται να αντλούν το γάλα τους με θήλαστρο με το οποίο να σιτίζεται το βρέφος από άλλο άτομο που είναι υγιές. Εννοείται πως η μητέρα πρέπει να πλένει σχολαστικά τα χέρια της και όλα τα εξαρτήματα του θήλαστρου το οποίο πρέπει να απολυμαίνεται. Επίσης όπου είναι δυνατόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί γάλα από τράπεζα μητρικού γάλακτος. Σε περίπτωση που η μητέρα θέλει να θηλάσει το μικρό της πρέπει να φοράει σωστά τη μάσκα της κατά τη διάρκεια του θηλασμού και να πλένει σχολαστικά τα χέρια της.
Νεογνά και SARS– Cov. 2
Αν υπάρχει υποψία λοίμωξης του νεογνού (π.χ λοίμωξη στο οικογενειακό περιβάλλον) λαμβάνεται δείγμα για εξέταση με RT–PCR από το ανώτερο αναπνευστικό. Αν το δείγμα είναι θετικό αλλά το νεογνό είναι ασυμπτωματικό μπορεί να παραμείνει στο σπίτι υπό πολύ στενή ιατρική παρακολούθηση για 14 ημέρες. Αν το νεογνό εμφανίσει οποιοδήποτε ύποπτο σύμπτωμα (αστάθεια θερμοκρασίας , ταχύπνοια, γογγυσμό, αναπέταση ρινικών πτερυγίων, άπνοιες, βήχα, ταχυκαρδία , μικρότερη σίτιση, λήθαργο, έμετο, διάρροια, κοιλιακή διάταση) θα πρέπει να γίνει εισαγωγή σε νοσοκομείο.
